Η διαφορά στη μετάδοση πληροφορίας στην Π.Δ. (Προ Διαδικτύου) Εποχή με την Εποχή του Διαδικτύου
«Ignorance is Bliss» («Η άγνοια είναι Ευλογία»). Η μετάδοση / διάδοση πληροφοριών πριν τη μαζική έλευση του Διαδικτύου ήταν πολύ πιο ελεγχόμενη, φιλτραρισμένη, προ-επεξεργασμένη, περιορισμένη και περιορίσιμη. Τα κυριαρχώντα μέσα ενημέρωσης (τηλεόραση / ραδιόφωνο) εκ φύσεως μετέδιδαν την πληροφορίες προς μία κατεύθυνση και ο αποδέχτης (το Κοινό) δεν είχε επιλογή για το περιεχόμενο που θα ήθελε να εκτεθεί.
Και -προφανώς- η πρόσβαση σε αυτά τα κανάλια επικοινωνίας απαιτούσε εκ φύσεως συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Παράδειγμα, η πρόσβαση στο κανάλι ενός τηλεοπτικού σταθμού επίγειας κάλυψης, απαιτεί την ύπαρξη τηλεοπτικού δέκτη εντός εμβέλειας κάλυψης.
Η μαζική έλευση του Διαδικτύου ουσιαστικά ανατρέπει να άνω δεδομένα. Ο κάθε δέκτης έχει επιλογή του τι πληροφορία θέλει να δεχθεί, την πηγή, τον τρόπο καθώς και τρόπους να εμπλακεί στο πως θα τη δεχθεί, να την επεξεργαστεί και να την αξιολογήσει. Επιπλέον, προσφέρονται στο χρήστη / δέκτη της πληροφορίας επιλογές στο πως διαδραστικά θα χρησιμοποιήσει την πληροφορία, πως να επικοινωνήσει την πληροφορία, επιλογή να επικοινωνήσει και να εμπλακεί με την πηγή της πληροφορίας και τρόπους / εργαλεία για το πως θα χειριστεί την πληροφορία ανεξάρτητα από την αρχική της πηγή.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι με το Διαδίκτυο να είναι ένα τεράστιο μη-ελεγχόμενο / μή-ελεγχόμενης εισόδου και πρόσβασης απόθεμα πληροφοριών, ο κάθε χρήστης του Διαδικτύου έχει την επιλογή να διαλέξει στο τι είδους πληροφορία θέλει να εκτεθεί, ανεξάρτητα το πως η πληροφορία θα αντικατοπτριστεί πάνω του. Με τη διαθεσιμότητα αυτού του τεράστιου όγκου πληροφοριών στο Διαδίκτυο, ο καθένας μπορεί να βρει ότι θέλει αλλά, μπορεί επίσης να εκτεθεί σε είδη πληροφοριών που (λόγω των περιοριστικών παραμέτρων που αναφέραμε πριν) στην Προ-Διαδικτύου εποχή ποτέ δεν θα είχε την ευκαιρία ή επιλογή να εκτεθεί.
Μία από τις θεματολογίες των πάλε απόκρυφων πληροφοριών που δεν ήταν ευρέως διαθέσιμες στο κοινό στην Προ Διαδικτύου εποχή, είναι η Παιδική Πορνογραφία.
Άρα συνοψίζοντας, εάν κάποιος θέλει να βρει υλικό παιδικής πορνογραφίας στο Διαδίκτυο, θα το βρει.
Παιδική πορνογραφία – Το γκρίζο του τι «είναι» και του τι «δεν είναι»
Η «Λολίτα», το μυθιστόρημα του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, ίσως είναι το πιο γνωστό παράδειγμα παιδεραστικής θεματολογίας στη λογοτεχνία. Άλλωστε ο όρος «λολίτα» (που υποδηλώνει… αυτό που υποδηλώνει) προέρχεται από το κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος. Αξιόλογες είναι επίσης και οι δύο κινηματογραφικές ταινίες που βασίστηκαν στο μυθιστόρημα (του Στάνλεϋ Κιούμπρικ και του Άντριαν Λάιν).
Νομίζω εύκολα αντιλαμβανόμαστε τη γκρίζα ζώνη που δημιουργείται: από τη μια έχουμε αναμφισβήτητα ένα αριστούργημα της νεότερης λογοτεχνίας (καθώς και δύο πολύ αξιόλογες κινηματογραφικές ταινίες), που όμως έχουν μία πολύ αμφιλεγόμενη θεματολογία. Άρα η απορία είναι: Ποια είναι τα όρια της παιδικής πορνογραφίας; Π.χ.: Πότε το περιεχόμενο ενός βιβλίου, καλή ώρα, είναι «τέχνη»; Είναι το κείμενο ίδιο με το οπτικοακουστικό μέσο; Όταν απλά υποδηλώνεται είναι το ίδιο όταν περιγράφεται με περισσότερη λεπτομέρεια; Μπορεί ο συγγραφέας ή ο σκηνοθέτης να θεωρηθεί παιδόφιλος επειδή σκέφτηκε και δημιούργησε; Αυτός/ή που έχει παιδεραστικές σκέψεις και ικανοποιείται με ανάλογο υλικό (λογοτεχνία, οπτικοακουστικά μέσα), αλλά δεν διαπράττει, θεωρείται παιδεραστής; Εάν κάποιος/α καταγράφει τις φαντασιώσεις του στο προσωπικό του ημερολόγιο που τυχαίνει να διαρρεύσει, μπορεί να συλληφθεί ως εγκληματίας έστω και αν δεν προσχώρησε ποτέ στην πράξη;
Εάν το δούμε κατ’ επέκταση στο τι υφίσταται στη δική μας σύγχρονη καθημερινότητα, προσωπικά δεν ξέρω σε πόσα κινητά τηλέφωνα και emails έχω δει το κλιπ της «πιτσιρίκας». Όπως δεν νομίζω ότι έστω και ένας / μία από σας δεν έχει τουλάχιστον ακούσει έστω για την ύπαρξη κλιπ ανήλικων που κινηματογραφούν τις ερωτικές τους περιπλέξεις και μετά κυκλοφορούν από κινητό σε κινητό, από email σε email ή σε ιστοσελίδες.
Που αυτό θέτει περεταίρω ερωτήματα: τι είναι «παιδί» στην «παιδική πορνογραφία;» - Ο ανήλικος / ανήλικη των 17 ετών; Τι είναι αποδεκτό από κουλτούρα σε κουλτούρα (ίδετε παιδική σεξουαλικότητα στην πρώιμη κουλτούρα της Ταϊτής και εφηβοφιλία στη σύγχρονη Ιαπωνία); Υπάρχουν «ελαφρυντικά» όταν «είναι μεν ανήλικος/η αλλά φαίνεται ενήλικος/η»;. Ή στο «είναι ανήλικός/η αλλά το θέλει και ξέρει και κάνει χίλια πράγματα»; Πόσες φορές ακούω «τωρά τούτες οι μητσιές επεταχτήκαν τζειπάνω τζιαι ξέρουν τζιαι κάμνουν 1002 πράματα»;.
Ζούμε και σε μια κοινωνία της προσφοράς και της ζήτησης – αυτό σημαίνει ότι φυσικό επακόλουθο είναι το μάρκετινγκ που στοχεύει τα παιδιά σαν καταναλωτική ομάδα. Σημαίνει ότι οι διαφημίσεις για «μεγάλους» που διακατέχονται με σεξουαλικούς υπαινιγμούς (σ.σ.: τις προάλλες είδα σε μια γιγαντο-ταμπέλα μία διαφήμιση που έδειχνε μία γκόμενα με ελαφρώς λαγνό ύφος που διαφήμιζε… τούβλα) πρέπει να αναπροσαρμοστούν με παρόμοιο τρόπο για τους ανήλικους; Π.χ. μια αποκαλυπτική διαφήμιση που διαφημίζει σέξι ρούχα για ενήλικους, όταν θέλει να διαφημίσει σέξι ρούχα για ανήλικους, πρέπει να προσαρμοστεί για τους ανήλικους; (δηλαδή, με το να δείχνει αποκαλυπτικούς ανήλικους;). Αντιλαμβάνεστε γιατί είχε γίνει σούσουρο με τις τότε διαφημίσεις του Calvin Klein. Αν θέλετε την προσωπική μου γνώμη, αυτό ωθεί τα «παιδιά» να συμπεριφέρονται σαν ενήλικοι, πράγμα για το οποίο δεν είναι έτοιμα επειδή πολύ απλά είναι ακόμη παιδιά και όχι ενήλικοι.
Η υπόθεση με της διαφημίσεις του Calvin Klein, όπου χρησιμοποίησε ενήλικα μοντέλα που περισσότερο έμοιαζαν με ανήλικους έφηβους, εστιάζει την προσοχή μας σε ένα άλλο φαινόμενο που παρατηρεί κανείς στη γενικότερη πορνογραφία στο Διαδίκτυο. Παρατηρούνται ιστοσελίδες όπου ενήλικοι/ες ηθοποιοί μεταμφιέζονται και υποδύονται ανήλικους. Η μεταμφίεση μπορεί να είναι από πολύ απλή, π.χ. για σκοπούς ανάθεσης ρόλου στο σενάριο, π.χ. «καθηγητής και μαθήτρια» (με το υποδόριο σκεπτικό της υποταχτικής σχέσης μεταξύ ενήλικου-ανήλικης), μέχρι εκτενή χρήση μακιγιάζ και επεξεργασίας εικόνας για πιο ρεαλιστικά / πειστικά αποτελέσματα (ότι δηλαδή η /ο ηθοποιός είναι πράγματι ανήλικος/η ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι).
Άλλες μορφές «ψευδο»-παιδικής πορνογραφίας μπορεί να είναι τα κινούμενα σχέδια-πορνό (hentai) ή κινούμενα σχέδια που μπορεί μεν να δείχνουν παιδιά, αλλά όλες οι «φάσεις» να παρουσιάζονται ως «αμφιλεγόμενες» - δηλαδή εάν πράγματι η πρόθεση ήταν ή όχι σεξουαλική ή απλά ήταν πάνω στο «παιχνίδι», ή στην «μεγάλη αγάπη», ή «ενθουσιασμό» μεταξύ των παιδιών. Και τα δύο είδη προέρχονται από την Ιαπωνία.
Κατοχή Υλικού (σε ψηφιακή μορφή) και το Νομικό Πλαίσιο
Δεν θέλω να σταθώ επί το βαθμό του «σωστού» και του «λάθους» της νομοθεσίας, επειδή πρώτον: απλά είναι μια ντε φάκτο κατάσταση και δεύτερον: κατά καιρούς αλλάζει / προσαρμόζεται στο τι είναι ανεκτό ή όχι από την κοινωνία που ψηφίζει τους νόμους (σ.σ.: Τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά μέχρι την δεκαετία του 1970, π.χ. στη Δανία λειτουργούσε ανοικτά εταιρεία παραγωγής ταινιών παιδικής πορνογραφίας - Ω καιροί, Ω ήθη). Άρα, ασχέτως το πόσο ορθά ή λάθος βλέπετε το όλο πράμα με την νομοθεσία, τα πλαίσια που ορίζουν τι είναι απλά ΠΑΡΑΝΟΜΟ δεν τυχαίνουν διαπραγμάτευσης: Μπορεί μεν κάποια παιδιά να είναι πιο ώριμα σεξουαλικά / ερωτικά / ψυχοσωματικά από άλλα παιδιά, αλλά ο νόμος έρχεται και βάζει ένα ηλικιακό όριο ασφαλείας για σκοπούς προστασίας όλων των παιδιών.
Όπως είπαμε, δεν είναι απίθανο σενάριο να εκτεθεί κάποιος έστω και τυχαία σε υλικό παιδικής πορνογραφίας στο Διαδίκτυο. Υπάρχει η εξής διαφωνία μεταξύ των ειδικών: Η απλή επαφή κάποιου ατόμου με υλικό παιδικής πορνογραφίας υποδαυλίζει ή όχι το σεξουαλικό ενδιαφέρον προς τα παιδιά; Άρα, η απλή κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας (έστω και παραμελημένο σε μια γωνιά του σκληρού δίσκου) καθιστά ένα άτομο υπόδικο/η; Ναι ή όχι; Η απάντηση στις πλείστες χώρες και περιπτώσεις (εξαιρουμένων κάποιων που θα αναφερθούμε αργότερα) είναι ΝΑΙ (σ.σ.: οπόταν, όσοι από σας έχετε την «πιτσιρίκα» στο κινητό σας, αποφασίστε και πράξτε ανάλογα).
Οι πολέμιοι αυτής της θεωρίας υποστηρίζουν ότι οι συλληφθέντες παιδόφιλοι / θηρευτές χρησιμοποιούν ως αποδιοπομπαίο τράγο το γεγονός ότι «παροτρύνθηκαν στις πράξεις τους ένεκα του ότι ενθαρρύνθηκαν αρχικά από την επαφή με υλικό παιδικής πορνογραφίας» ως δικαιολογία / ελαφρυντικό για τις πράξεις τους (κάτι σαν «Εσουξούλησεν με ο Σατανάς», ή «Έτσι με εφώτησεν ο Θεος» αναλόγως).
Περεταίρω, αυτό εγείρει το ερώτημα εάν θα πρέπει να εξισώνονται οι παραβάτες της απλής κατοχής υλικού παιδικής πορνογραφίας με τους παιδόφιλους – θηρευτές (που πράττουν π.χ. αποπλάνηση παιδιού με σκοπό τη σεξουαλική επαφή). Βάση αυτού, αν το προεκτείνουμε, τουλάχιστον ηθικά, οι κάτοχοι τέτοιου υλικού δεν θα έπρεπε να θεωρούνται το ίδιο ένοχοι με κάποιους που μπορεί μεν να μην κατέχουν το υλικό, αλλά π.χ. φαντασιώνονται τη σεξουαλική επαφή με ανήλικους; Εγείρεται δηλαδή ο όρος «Έγκλημα Σκέψης»; Είναι π.χ. ένας που φαντασιώνεται το βιασμό είναι το ίδιο ένοχος με αυτόν που τον πράττει; Ένας που έχει το Rambo: First Blood στο σκληρό του δίσκο σημαίνει ότι είναι το ίδιο αρρωστημένος στο μυαλό με ένα σαλταρισμένο φονιά;
Ο τρόπος που διαμορφώνεται η νομοθεσία δεν αφήνει πολύ περιθώριο για «γκρίζες ζώνες», άρα, ναι, κατά κάποιους πράγματι τείνει να ποινικοποιείται η σκέψη – πρακτική που ανεξαρτήτως του πολύ ευαίσθητου λόγου η οποία εφαρμόζεται, τείνει να θυμίζει αναχρονιστικές πρακτικές του παρελθόντος – π.χ.: «έγκλημα να έχεις κομμουνιστικές σκέψεις» επί καιρώ Χούβερ / Μακάρθυ στην Αμερική, ή «εχθρός του λαού» αν δεν συμμερίζεσαι απόλυτα τις κομμουνιστικές σκέψεις στη τότε Σοβιετική Ένωση.
Και επειδή ούτε ηθικολόγος, ούτε ψυχολόγος, ούτε νομοθέτης είμαι, δεν είμαι ειδικός για να εκφέρω άποψη – απλά τα ερωτήματα θέτονται εδώ όχι για να παροτρύνουν τον αναγνώστη προς μια καταδεικτική άποψη, αλλά η ανοικτή αντιπαράθεση αυτών των δύσκολων ερωτημάτων είναι ευθύνη όλων μας σε ένα δημοκρατικό περιβάλλον όπου το Κοινό είναι ο αρωγός των αποφάσεων που αφορούν τη νομοθεσία.
Τέλος πάντων, στο θέμα μας τώρα, με ένα πρακτικό σενάριο: Ένας χρήστης του Διαδικτύου κατεβάζει κατά λάθος μια φωτογραφία ή βίντεο κλιπ από το διαδίκτυο με παιδική πορνογραφία. Μόλις το συνειδητοποιεί αυτό, αμέσως τη σβήνει – άρα υποθέτει ότι «καθάρισε» σαν κάτοχος υλικού παιδικής πορνογραφίας. Στην πραγματικότητα όμως, για να σβηστεί ολοκληρωτικά ένα αρχείο από το σκληρό δίσκο δεν είναι τόσο απλό όσο νομίζουμε. Από σύστημα σε σύστημα υπάρχουν διαφορές, αλλά ας κάνουμε μια γενική προσομοίωση: Δεξί κλικ -> «Διαγραφή»: Το αρχείο δεν διαγράφηκε, απλά μπήκε στο Recycle Bin και για κάποιο διάστημα μπορεί να επαναφερθεί πολύ εύκολα. Μετά, Δεξί Κλικ στο Recycle Bin -> Empty Recycle Bin: Το αρχείο διαγράφηκε και από το Recycle Bin - αυτό ναι μεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει άμεσος τρόπος να επαναφερθεί το αρχείο, αλλά με κάποια εξειδικευμένα εργαλεία μπορεί, επειδή στην πραγματικότητα αυτό που διαγράφεται είναι μόνο η αναφορά της τοποθεσία του αρχείου. Το αρχείο ακόμα υφίσταται στην τοποθεσία που είναι, απλά δεν είναι χαρτογραφημένο και η τοποθεσία του θεωρείται μεν ως «άδειος χώρος», αλλά θα διαγραφεί οριστικά μόνο όταν εγγραφεί σε αυτή την τοποθεσία ένα άλλο αρχείο (ή όταν σβηστεί με εξειδικευμένα προγράμματα που «καθαρίζουν τον κενό χώρο» του δίσκου).
Παρόμοια περίπτωση είναι όταν π.χ. ο χρήστης επισκεφτεί κατά λάθος μια ιστοσελίδα και μόλις δει ότι η πρώτη φωτογραφία που κατέβηκε είναι τέτοιας φύσεως απευθείας την κλείνει. Στην πραγματικότητα πάλι, η φωτογραφία αποθηκεύεται στα «προσωρινά αρχεία» και η διεύθυνση της ιστοσελίδα στο «History». Άρα τα ίδια ισχύουν και εδώ όταν ο χρήστης σβήνει αυτές τις πληροφορίες.
ΑΡΑ, με βάση τα πιο πάνω σενάρια, ο χρήστης (ασχέτως του ότι κατά λάθος κατέβασε τα αρχεία στον υπολογιστή του) θεωρείται κάτοχος, ή όχι παιδικής πορνογραφίας, εάν η αστυνομία κατορθώσει με εξειδικευμένα εργαλεία και γνώσεις να επαναφέρει τα αρχεία; Με αυτόν τον τρόπο πάντως έχουν στοιχειοθετηθεί υποθέσεις, έγιναν συλλήψεις και τα στοιχεία θεωρήθηκαν ως απτά για την τιμωρία των υπόπτων. Βέβαια σε κάθε υπόθεση λαμβάνονται υπόψη οι περιστάσεις συνολικά (π.χ.: η πρόθεση, το ενδεχόμενο «εμφύτευσης» του υλικού από hackers, το αμφίβολο της ηλικίας των ηθοποιών κλπ).
Ένα σενάριο με αναπάντεχο πρωταγωνιστή
Αποκρυσταλλώνοντας τα πράγματα, καταλήγουμε σε 2-3 απλές παραμέτρους: Τα μέσα (Διαδίκτυο, κινητή τηλεφωνία κλπ) παρέχουν ένα ως επί πλείστον δύσκολα ελεγχόμενο (σχεδόν αδύνατο να ελεγχτεί) τρόπο επικοινωνίας και πρόσβαση σε δεδομένα.
Οι αναστολές δεν έχουν λόγο ύπαρξης, αφού η ανωνυμία, η διαθεσιμότητα των μέσων και η πρόσβαση στις πληροφορίες παρέχει τη δυνατότητα στον καθένα να εξερευνήσει πιο ελεύθερα τις κρυφές πτυχές του εαυτού του.
Και βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τα προ-αναφερθέντα σενάρια: ένας χρήστης, (η μάλλον, για να χρησιμοποιήσω το δεύτερο πρόσωπο), ΕΣΥ, είτε κατά λάθος, είτε από περιέργεια, έρχεσαι σε επαφή με ένα τέτοιο υλικό. Στα πρώτα κλάσματα του δευτερολέπτου, πριν προλάβουν να μπουν η λογική και οι αναστολές στη μέση, καθορίζεται μια αντίδραση: Εάν είναι ερεθισμός, από μόνος του ο ερεθισμός είναι φυσιολογικός – πείτε το «ανθρώπινος», πείτε το «η ζωώδης φύση μας», πείτε το «ένστιχτο», πείτε το «στη φύση μας», πείτε το «ορμή», όπως νομίζετε. Από τη στιγμή όμως που δεν είμαστε ζώα που απλά ενεργούν βασισμένα αποκλειστικά στην ενστικτώδη ορμή, θα έπρεπε να έχουμε κατά νου το ιδανικό της ευημερίας του παιδιού και ποιες είναι οι πράξεις (ή οι σκέψεις) που επηρεάζουν τη ψυχοσύνθεση του παιδιού θετικά ή αρνητικά.
Και φτάνουμε εδώ: Το Διαδίκτυο παρέχει σωρεία πληροφοριών. Η πληροφορία μόνη της από τη φύση της είναι άβουλη, άσκεπτη και χωρίς κανένα νόημα. Το νόημα της πληροφορίας υλοποιείται μοναχά βασισμένη στη αντίληψη του κάθε ατόμου. Άρα εναπόκειται στο κάθε άτομο στο να αποφασίσει πώς να χειριστεί μια πληροφορία. Στις υπερπροστατευτικές διακυβερνήσεις που υποκείμεθα, δεν χρειάζεται να σκεπτόμαστε και να αποφασίζουμε για πολλά πράγματα (καλώς ή κακώς), αφού οι Αρχές ήδη αποφάσισαν τι είναι καλό ή όχι για μας και ήδη πήραν τα δέοντα μέτρα για να μας προστατεύσουν. Σε αυτή την περίπτωση όμως, όπου οι αρχές δεν είναι πουθενά για να σε ελέγξουν, μόνο εσύ έχεις την ευθύνη για να επιλέξεις την πορεία της σκέψης και των πράξεών σου. Η ευθηνή της απόφασης αν θα εμπλακείς ή όχι με την παιδική πορνογραφία, όπου κατά μέγιστη πιθανότατα «κανείς δεν πρόκειται να το μάθει ποτέ» και άρα «θα ξεφύγεις», εναπόκειται αποκλειστικά σε σένα. Δεδομένο ότι οι Αρχές δεν βρίσκονται εδώ γύρω για να σε «τσιμπήσουν», αυτό ουσιαστικά αδειάζει τις ανωριμότητες και λαϊκίστικες απόψεις που επιβάλλουν τα ΜΜΕ (που στην πραγματικότητα είναι σαν να αποφασίζουν για σένα) και βάζει όλη την ευθύνη πάνω σου.
Οπόταν την επόμενη φορά που θα παρατηρήσεις ένα μικρό και όμορφο «μωρό», ή θα σου αποστείλουν μια «πιτσιρίκα», ή «Λολίτα» κλπ στο email ή στο κινητό, η απόφαση της αντιμετώπισης είναι δική σου. Ανεξαρτήτως της σωματικής έλξης, θα το ανεχτείς; Μην ξεχνάς ότι αυτά τα παιδιά κάλλιστα θα μπορούν να είναι και τα δικά σου παιδιά στο μέλλον.
Τρόποι καταπολέμησης
Οι γονείς έχουν αποκλειστικά την ευθύνη για το πώς δραστηριοποιούνται τα παιδιά τους στο Διαδίκτυο. Αυτό συμπεριλαμβάνει σε ποιες ιστοσελίδες μπαίνουν, τι κάνουν, με ποιους συνομιλούν, ποιοι πραγματικά είναι αυτοί που συνομιλούν, τι λένε, τι αρχεία ανταλλάζουν και με ποιους συναντιόνται πρόσωπο-με-πρόσωπο. Μην ξεχνάμε ότι στα κυκλώματα της παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο εμπλέκονται και οι θηρευτές, που αποπλανούν τα θύματά τους εκτός του chat room, με σκοπό… τα ευνόητα.
Η εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης / φιλτραρίσματος στους Η/Υ των παιδιών είναι μία πασιφανής μέθοδος – οι περισσότεροι Παροχείς Υπηρεσιών Διαδικτύου μπορούν να προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες, καθώς και υπάρχουν εύκολα και πρακτικά εργαλεία / υπηρεσίες στο Διαδίκτυο.
Κατά την προσωπική γνώμη του υποφαινόμενου, οι άνω μέθοδοι έχουν τρία αρνητικά όσο αφορά γενικότερα τη διαδραστικότητα του παιδιού και Διαδικτύου:
α) Εάν διατάξεις ένα παιδί «μην κοιτάξεις και μην πας ποτέ πίσω από εκείνο τον τοίχο» χωρίς να του δώσεις μία ολοκληρωτικά ειλικρινή εξήγηση (ή αν του πεις «ειδάλλως θα τις φας»), πολύ φυσικό είναι να του κινηθεί ακόμη περισσότερο η περιέργεια για το «τι κρύβεται πίσω από εκείνο τον τοίχο που για κάποιο λόγο δεν πρέπει να δω και δεν πρέπει να ξέρω». Το «σπάσιμο των κανόνων» είναι η φυσιολογική αντιμετώπιση των παιδιών προς την εξερεύνηση και κατανόηση του κόσμου που τους περιβάλλει – οπόταν να είστε σίγουροι ότι μόλις το παιδί μείνει χωρίς επίβλεψη, θα επιχειρήσει να μάθει από μόνο του.
β) Η άγνοια του παιδιού δεν προσφέρει καμία ουσιαστική θωράκιση έναντι της πορνογραφίας, της παιδική πορνογραφίας, ούτε στο να μπορεί να σχηματίσει μία υγιή γνώμη για τη σεξουαλικότητα γενικότερα.
Στον κόσμο που ζούμε, αργά ή γρήγορα, με κάποιο τρόπο (ή μάλλον, με χίλιους-δυο τρόπους) το παιδί θα έρθει σε επαφή με αυτά τα δύσκολα-για-συζήτηση θέματα και θα σχηματίσει μία πρώτη γνώμη, όπου η πρώτη εντύπωση μπορεί να είναι καθοριστική. Ένας γονέας έχει την επιλογή για ποια γνώμη θέλει να σχηματίσει το παιδί του: Αυτή που θα το συμβουλέψει σαν γονέας που το αγαπά και ενδιαφέρεται για την ευημερία του; - ή από ότι ενδέχεται να εκτεθεί τυχαία στο διαδίκτυο, στα ερεθίσματα κερδοσκοπικών τεχνικών μάρκετινγκ, ή από μια online συνομιλία με ένα παιδεραστή θηρευτή;
γ) Τα συστήματα «Φιλτραρίσματος» δεν είναι αδιάτρητα. Είναι ένας φράχτης στον οποίο εύκολα μπορεί κανείς να βρει τρύπες, να τον παρακάμψει, ή πολύ απλά να τον αγνοήσει και να πάει να γυρευτεί σε άλλα «ξέφραγα αμπέλια». Για παράδειγμα, ενώ τα συστήματα φιλτραρίσματος μπορούν να αποτρέψουν την πρόσβαση των παιδιών σε ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου, δεν μπορούν να αποτρέψουν τους μεθοδευτικούς διαφθορείς να τους μιλήσουν και να τα παρασύρουν σε μια συνάντηση εκτός του Διαδικτύου. Δεν μπορούν να αποτρέψουν νομιμοφανή emails με συνημμένα αρχεία: τα φίλτρα δεν μπορούν να αναγνωρίσουν το περιεχόμενο μιας συνημμένης εικόνας σε ένα email. Με το να γίνει απλά μια εγκατάσταση ενός φίλτρου με την ιδέα ότι «όλα είναι εντάξει τώρα, το ξεχνάμε και δεν μας ενδιαφέρει ξανά» είναι αφέλεια: δεν πρόκειται με αυτό τον τρόπο να περαστούν στα παιδιά οι πληροφορίες στο πώς να αντεπεξέλθουν στο ενδεχόμενο αντιμετώπισης αυτών των κινδύνων.
Η εξεύρεση πορνογραφικού υλικού στο Διαδίκτυο είναι πολύ εύκολη υπόθεση. Και δεδομένου ότι πολλές φορές τα παιδιά έχουν γίνει πιο γραμματισμένα και από τους ενήλικες γονείς τους σε θέματα χρήσης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Τεχνολογίες Διαδικτύου, είναι πιο εύκολο γι’ αυτά στο να αναζητήσουν. Οπόταν, έστω και αν έχουν φιλτραρισμένη πρόσβαση στο σχολείο και στο σπίτι, αργά ή γρήγορα θα βρουν μία αφιλτράριστη σύνδεση (αν δεν βρουν ήδη τρόπους παράκαμψης των φιλτραρισμένων – έχετε ξανακούσει για «HTTP Tunnelling»;).
Τα κινητά τηλέφωνα (που υποθέτω ότι τώρα τα περισσότερα παιδιά κάποιας ηλικίας ήδη διαθέτουν) έχουν δημιουργήσει ένα ακόμα πιο μη-ελεγχόμενο άνευ-μεσολάβησης δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ των παιδιών. Σύγχρονα κινητά τηλέφωνα με εξελιγμένες ικανότητες πολυμέσων και μεταφοράς δεδομένων (αυτές τις λειτουργίες στο κινητό σου που μπορεί να μην έχεις ιδέα ότι τις έχεις), παρέχουν την επιλογή στα παιδιά να επικοινωνούν με όποιον θέλουν, να στέλνουν / αποδέχονται οτιδήποτε δεδομένα θέλουν, σε κάθε ώρα και στιγμή. Δεν είναι σαν πως και «κουβαλούν έναν Ηλεκτρονικό Υπολογιστή» πάντα και παντού, όμως με τον καιρό τα συνηθισμένα σύγχρονα κινητά τηλέφωνα τείνουν να προσομοιάζουν όλο και περισσότερο με πλήρως Διαδικτυακά ενδυναμωμένους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές… Εκπληξάρα!
Τι θα ήταν τότε ένα «τέλειο σενάριο “προστασίας”»;
1) Απαγόρευση στα παιδιά χρήσης του Διαδικτύου στο σπίτι,
2) Ούτε και κινητά βέβαια
3) Και επειδή κινητά και υπολογιστές με πρόσβαση στο Διαδίκτυο υπάρχουν παντού εκτός της οικίας, να μην πηγαίνουν πουθενά χωρίς συνεχή επίβλεψη
4) Πρόσληψη φρουρού για να επιτηρεί το παιδί στο σχολείο.
5) Και από πάνω «σιγουρεύεται» το πράμα με ένα κάρο από προεκτοπιστικές απειλές, εκφοβισμούς και τιμωρίες εάν παραβεί οποιοδήποτε από τους άνω κανόνες (βλέπε ταινία «The Village» του M. Night Shyamalan).
Βέβαια αυτό είναι αδύνατον.
Κατά τη γνώμη του υποφαινόμενου, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης τόσο της παιδικής πορνογραφίας, όσο και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης / εκτροχίασης των παιδιών, είναι να παρθούν βήματα προς τη διαφάνεια της ειλικρινούς γνώσης που θα παροτρύνει κάθε άνθρωπο να αναλάβει ευθηνή έναντι αυτού του ζητήματος, παρά να είναι ευκολοεπηρέαστος στη δαιμονοποίηση και στο σκότος της απόλυτης άγνοιας. Αυτό ισχύει στους ενήλικες τόσο σε προσωπικό, όσο σε κοινωνικό/κοινοτικό επίπεδο, αλλά επίσης και στο να κατασταθούν τα παιδιά όσο πιο αυτο-προστατευόμενα γίνεται σαν θωρακισμένες προσωπικότητες, παρά να είναι υπό τη συνεχή προστασία του κρυστάλλινου πύργου.
Και πιο σημαντικό: η μηδενική ανοχή. Μην αποδέχεστε / ανέχεστε οποιασδήποτε μορφής υλικό παιδικής πορνογραφίας από φίλους ή γνωστούς – τα παιδιά που απεικονίζονται θα μπορούσαν να ήταν τα δικά σας παιδιά και σίγουρα δεν θα θέλατε να αντιμετωπίζονται με αυτόν τον τρόπο – οπόταν μην ενθαρρύνετε αυτό το φαινόμενο με την ανέχειά σας. (σ.σ.: Γίνεται διασαφήνιση για την «μηδενική ανοχή» - δεν αναφερόμαστε στο είδος της μηδενικής ανοχής που προκύπτει από την άγνοια και τη μαζική υστερία. Παράδειγμα, όταν μετά από παράπονα Αμερικανών κυβερνητικών λειτουργών, η Microsoft αναγκάστηκε να αλλάξει το ολόγραμμα ασφαλείας στα Windows 95, όπου παρουσίαζε ένα ημίγυμνο αγόρι να δείχνει μια οθόνη, επειδή υπέθεσαν ότι «το παιδί ήταν γυμνό και από τη μέση και κάτω» - έστω και αν δεν φαίνονταν τι φορούσε ή όχι από τη μέση και κάτω!).
Συνεργαζόμενοι διεθνείς οργανισμοί όπως η Ευρωπόλ, Ιντερπόλ, FBI κλπ είναι σε συνεχή σύρραξη τόσο εναντίον της παιδικής πορνογραφίας στο Διαδίκτυο, όσο και κατά των παιδεραστών – θηρευτών. Ο ρόλος τους για την πάταξη των προαναφερθέντων φαινομένων είναι αναμφισβήτητα αναγκαίος. Όσο αφορά τις μεθόδους τους όμως, που συμπεριλαμβάνουν παρακολουθήσεις / υποκλοπές ιδιωτικών επικοινωνιών, internet traffic, παγιδεύσεις / συλλήψεις υπόπτων με ανορθόδοξους τρόπους, αυτό είναι ένα τεράστιο αμφιλεγόμενο θέμα που εμπλέκει διαστάσεις του προσωπικού απορρήτου, του «Nanny State» (υπερπροστατευτικού κράτους που «θυσιάζει» όμως κάποιες ελευθερίες των πολιτών του «για το καλό τους») κλπ.
Χωρίς περεταίρω σχολιασμό, εάν πέσει στη δική σας αντίληψη μια τοποθεσία στο διαδίκτυο ή ύποπτη δραστηριότητα, ειδοποιείστε τις Αρχές, ή αν θέλετε να πάτε ένα βήμα παρακάτω, με μια αναζήτηση στο διαδίκτυο με τη φράση «report child pornography», θα βρείτε πολλούς ανεξάρτητους οργανισμούς που μπορείτε να εμπλακείτε.
Παράδειγμα, ρίξτε μια ματιά στο www.safeweb.org.cy , και στους συμβουλευτικούς οδηγούς (στα Ελληνικά) της Microsoft και της Cytanet: http://www.safeweb.org.cy/workshops/files2005/MicrosoftBooklet.pdf , http://www.safeweb.org.cy/papers/kids.pdf . Μια καλή έκθεση μπορείτε να βρείτε εδώ: http://www.europarl.europa.eu/registre/seance_pleniere/textes_deposes/rapports/2004_P5/0274/P5_A(2004)0274_EL.pdf , (αν και σε ορισμένα σημεία και προσεγγίσεις προσωπικά με βρίσκουν όχι και τόσο σύμφωνο).
Η κοινωνία / αρχές οφείλουν να αναγνωρίσουν το δικαίωμα όλων των παιδιών και των νέων πολιτών σε απροκατάληπτη, απαλλαγμένη από θρησκευτικούς δογματισμούς εκπαίδευση σε ότι αφορά την προσωπική τους πρόσβαση στην σεξουαλική ωριμότητα, τόσο τη βιολογική όσο και την συναισθηματική, προκειμένου να αποφεύγεται η άγνοια που οδηγεί στην παραβίαση του δικαιώματος προστασίας της σωματικής και της ψυχικής τους ακεραιότητας.
Υπάρχει και η ευθύνη των πολιτικών. Εναπόκειται στις Αρχές να υλοποιήσουν ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης για το Διαδίκτυο, που να απευθύνονται σε όλα τα παιδιά, σε εκπαιδευτικούς και γονείς. Επίσης, σε αυτούς εναπόκειται να διοργανώσουν ενημερωτικές εκστρατείες για να προειδοποιήσουν, τέλος, την κοινή γνώμη για τις παγίδες που υπάρχουν στο Διαδικτύου.
Μια εκπαιδευτική προσέγγιση, που να περιλαμβάνεται στα σχολικά προγράμματα, θα επιτρέψει την καλύτερη χρησιμοποίηση του Διαδικτύου, καθώς και ειδική εκπαίδευση για το Διαδίκτυο απευθυνόμενης σε παιδιά ήδη από πολύ νεαρή ηλικία, συμπεριλαμβανομένων και ανοικτών για τους γονείς συνεδριών, προκειμένου να εξηγείται στα παιδιά και τους γονείς η χρήση του Διαδικτύου και η αποφυγή των παγίδων και των κινδύνων του.
Αυτά.
(Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα "Πολίτης" Κωδικός άρθρου: 810040- 03/08/2008, Σελίδα: 44 εδώ)
Ορέστης Τριγγίδης orestis@tringides.com blog: http://tringides.blogspot.com
