Ο Murphy ζει και μας τιμωρεί

«Ότι λάθος μπορεί να συμβεί, θα συμβεί»

 Εάν είστε χρήστης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τότε πιθανότατα σε κάποια φάση της ζωής σας να λάβατε τουλάχιστον ένα αστείο (ή «αστείο») email με τους «Νόμους του Murphy». Μερικά (λανθασμένα) παραδείγματα: «Αν πλύνεις το αυτοκίνητό σου, θα βρέξει», «Όποτε σχηματίζετε έναν λανθασμένο αριθμό, ποτέ δεν είναι κατειλημμένο», «Εάν αλλάξετε την ουρά αναμονής στην οποία βρίσκεστε (ή την λωρίδα κυκλοφορίας), αυτή που ήσασταν μέσα πριν θα αρχίσει να κινείται γρηγορότερα από αυτή που είστε τώρα» και άλλα γουστόζικα.

  

Ο Murphy πίσω από τον Νόμο του... Murphy

 Τι νεότερο περί αυτού του θέματος; Κατ’ αρχή πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο «Νόμος του Murphy» _δεν_ είναι μια κοτσάνα που απλά βάζει τα πάντα υπό το φακό της αναποδιάς, της κακοτυχίας και της απαισιοδοξίας... Και δεύτερον, ο κύριος ταγματάρχης Edward A. Murphy Jr ήταν ένας υπαρκτός άνθρωπος - μηχανικός στο επάγγελμα.

 Ο κύριος Murphy (1918 – 1990) ήταν ένας σοφός, ρεαλιστής και πάνω απ’ όλα _αισιόδοξος_ άνθρωπος. Ο νόμος του ούτε λίγο, ούτε πολύ διατυπώνεται ως εξής: «Εάν υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόπος για να συμβεί κάτι και ένας από αυτούς τους τρόπους οδηγεί στην καταστροφή, τότε θα συμβεί». Εναλλακτικά: «σε οποιαδήποτε δεδομένη κατάσταση, εάν υπάρχει το παραμικρό περιθώριο λάθους, τότε τα πράγματα θα παν’ λάθος».

 Λίγη ιστορία. Ο κύριος Murphy, αξιωματικός στον Αμερικάνικο στρατό, πιλότος στο Β’ Παγκόσμιο, αναλαμβάνει καθήκοντα αξιωματικού Έρευνας και Ανάπτυξης στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Πολεμικής Αεροπορίας. Βαθιά απογοητευμένος και δυσαρεστημένος από τη μη σχολαστικότητα και την έλλειψη σοβαρότητας στον προσχεδιασμό σε σημαντικά και δαπανηρά πειράματα, επινόησε το άνω γνωμικό για να τονίσει την ανάγκη ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναγνωρίζεται αντικειμενικά και να λαμβάνεται υπόψη το ενδεχόμενο του «worst case scenario». Αναφορές φέρουν τον κύριο Murphy να έφτασε στο σημείο όπου το ποτήρι ξεχείλισε, όταν σε ένα πείραμα μέτρησης της δύναμης «g» σε σώματα που θέτονται σε ψηλές ταχύτητες, οι μετρήσεις παρέμειναν μηδαμινές λόγω του ότι ένας από τους βοηθούς του τα έκανε θάλασσα. Πάνω στη βράση λοιπόν φώναξε κάτι σαν «εάν υπάρχει έστω και ένας τρόπος αυτός ο βλάκας να τα κάνει σκ..ά, θα τα κάνει!» και «εάν κάτι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει». Και εγένετω...

 Προς τη δυσαρέσκειά του όμως, όλοι εκεί πέρα εκλάβανε το δίδαγμα του επεισοδίου και των λεγομένων του ως το «αστείο του γραφείου» και αυτός είναι ο λόγος όπου τα πλείστα γνωμικά αποδιδόμενα στο «Νόμο του Murphy» που κυκλοφορούν αποδίδονται με μια πιο ελαφρά διάθεση παρά τη σοβαρότητα που ο ίδιος ο Murphy επέμενε.

 Σε κάποια φάση ο φίλος μας παρατάει το στρατό, αλλά ο Νόμος του παρέμεινε. Χρόνια μετέπειτα, ένας πρώην συνάδελφος του παραδέχεται ότι ο λόγος που στα πειράματα που ακολούθησαν τα ατυχήματα ήσαν ελάχιστα, οφείλονταν στο γεγονός ότι πάντοτε ακολουθούσε πιστά το Νόμο του Murphy όσο αφορά τη σχολαστικότητα και τη ρεαλιστική αναγνώριση και χειρισμό των «worst case scenarios» (και όχι σαν μαύρο χιούμορ).

  

Ελλοχεύει στις σκοτεινές γωνιές

 Φυσικά, ο νόμος του Murphy αποδεικνύεται μεν πολύτιμος στη μηχανική, αλλά επίσης και στη δική μας καθημερινότητα μπορούμε να τον εφαρμόσουμε όσο αφορά τη σχέση μας με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Όσοι δεν το διαπιστώσατε ακόμη, όταν θα έρθει η στιγμή που το παλιο-μηχάνημα θα αρχίσει να σας συμπεριφέρεται άσχημα, θα είναι η στιγμή που το χρειάζεστε περισσότερο, θα είναι η στιγμή που σας έχουν πατήσει στο λαιμό στη δουλειά σας, που πρέπει οπωσδήποτε να διασώσετε την εργασία που έχετε να παραδώσετε αύριο στον προϊστάμενό σας, θα είναι η στιγμή που θα πρέπει να κατεβάσετε ένα σημαντικό email… και εκεί θα σας καρφώσει, αμείλικτα.

 Και μην το παίρνετε  προσωπικά («γιατί σε μένα;!»), δείτε αυτό: το πιο απλό (και αξιόπιστο) προγραμματάκι στα Windows: το Notepad (Start -> Programs -> Accessories -> Notepad). Είναι ένα πρόγραμμα που ανοίγει απλά αρχεία κειμένου (χωρίς κανένα formatting, layout κλπ, π.χ. αρχεία με κατάληξη .txt). Είναι παμπάλαιο (1985), σίγουρα έτρεξε τρισεκατομμύρια φορές σε όλο τον κόσμο και η απλότητά της λειτουργίας του (μόνο να παρουσιάζει απλό κείμενο) διασφάλιζε ότι «ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ» να υπάρχει κάτι λάθος σε αυτό. Ναι ε; Μετά από είκοσι χρόνια λειτουργίας λοιπόν, το 2006 ανακοινώθηκε ότι ανακαλύφθηκε ένα σφάλμα («bug») που μπορεί να καταστρέψει αρχεία κειμένου. Δοκιμάστε το και μόνοι σας (για χρήστες XP): ανοίξτε το notepad, γράψτε «aaaa aaa aaa aaaaa» (χωρίς τα εισαγωγικά), κάντε save, κλείστε και ξανανοίξτε το αρχείο. Ιδού!  Άρα, από το notepad που καταστρέφει τα αρχεία, μέχρι μια σειρά από ανθρώπους (συμπεριλαμβανομένων και μηχανικών) να μην κάνουν σωστά τη δουλειά τους ώστε να προκληθεί η πτώση κάποιου αεροπλάνου: «Εάν υπάρχει μια πιθανότητα κάτι λάθος να συμβεί, θα συμβεί».

 

Καλά να πάθουμε 

Τα περιστατικά που ακολουθούν πιο κάτω, αποτελούν εμπειρίες όπου ήρθαμε σε στενή επαφή τρίτου τύπου με το φάντασμα του Murphy. Πέραν του εξωφρενικού, μια πιο αντικειμενική προσέγγιση δείχνει ότι πάντα, μα πάντα, εμείς φταίμε για τα παθήματά μας: Ίσως επειδή δεν προβλέψαμε και δεν πράξαμε για κάτι που μπορούσε να αποφευχθεί, είτε επειδή ήμασταν αργοί στο να προϋπολογίσουμε αντικειμενικά κάποια ενδεχόμενα, είτε επειδή δεν ήμασταν αρκετά γενναίοι για να αναλογιστούμε ότι το «χειρότερο σενάριο είναι πιθανόν να συμβεί»...

 Εν κατακλείδι, η ορθή τήρηση του Νόμου του Murphy δεν είναι μια τάση προς την απαισιοδοξία, αλλά συντελεί στο να παίρνονται τα αναγκαία μέτρα και να βοηθά στην αντιμετώπιση και των «γνωστών-άγνωστων» και των «άγνωστων-άγνωστων» ενδεχομένων. 

 

• Ο υπολογιστής σου παθαίνει βλάβη λίγες μέρες πριν το backup που είχες προγραμματίσει να πάρεις την επόμενη εβδομάδα. 

• «Μισή ώρα δουλειά» programming σε βρίσκει μέχρι τις τέσσερις το πρωί κλεισμένο με τον προγραμματιστή σε ένα γραφείο, επειδή όλα πήγαν τρομαχτικά στραβά. 

• Ανακαλύπτεις ότι όλα τα κρίσιμα email που έστελνες στο συνεργάτη σου κατέληγαν στο spam folder του χωρίς ποτέ να ξέρει ότι τα έλαβε. 

• Εκεί που νομίζεις ότι θυμήθηκες να πάρεις τα πάντα μαζί σου για το επαγγελματικό σου ταξίδι, κάτι συμβαίνει που σε αναγκάζει να πρέπει να δουλέψεις επειγόντως και ανακαλύπτεις ότι ξέχασες να πακετάρεις τον καταραμένο μετατροπέα της πρίζας του φορητού υπολογιστή. Τρως δύο ώρες να βρεις ένα μετατροπέα, μέχρι που το ξενοδοχείο σου δανείζει έναν ο οποίος φτύνει σπίθες μόλις κάνει επαφή με την πρίζα. Τελικά την επόμενη μέρα ανακαλύπτεις ότι οι μισοί που ταξίδεψαν μαζί σου είχαν φέρει και από ένα μετατροπέα μαζί τους. 

• Καθώς ο υπολογιστής σου τρέχει μια κρίσιμη και χρονοβόρα διαδικασία η οποία για κανένα λόγο ΔΕΝ πρέπει να διακοπεί... κόβεται το ρεύμα... και από πάνω ανακαλύπτεις ότι πρέπει να αλλάξεις την μονάδα UPS (η «εφεδρική μπαταρία») επειδή κι αυτή σε πρόδωσε. 

• Κάθε φορά που αναρωτιέσαι «γιατί ενώ αυτή η δουλειά δεν φαίνεται ότι θα πάρει πολύ, εντούτοις έχω τη διαίσθηση ότι όλα θα παν στραβά και θα ξημερωθούμε»... γίνεται ακριβώς έτσι. 

• Βιάζεσαι να πας σε μια δουλειά, φορτώνεις όλα τα αρχεία στο USB stick, τρέχεις σαν τρελός, φτάνεις εκεί έγκαιρα, για να ανακαλύψεις ότι άφησες το USB stick στον υπολογιστή σου στο γραφείο. 

• Μετά τις διαβεβαιώσεις του ξενοδοχείου ότι «ναι, προσφέρουμε internet στην αίθουσα συνεδριάσεων» που είναι απαραίτητο να έχεις για την παρουσίασή σου, φτάνεις εκεί για να ανακαλύψεις ότι το «Internet» που προσφέρουν είναι ένα σύρμα του τηλεφώνου, όπου πρέπει να συνδεθείς με dial up χρησιμοποιώντας με δικούς σου κωδικούς, η γραμμή είναι χάλια με διακοπές, και γενικώς γίνεσαι ρεζίλη. 

• Με ένα αέρα σιγουριάς πας να φτιάξεις τον Η/Υ κάποιου φίλου για να ανακαλύψεις ότι έχεις να κάνεις με κάτι από τον καιρό της τασιηνόπιττας. 

• Πρέπει να δουλέψεις με δύο συστήματα και να τα κάνεις να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, για να ανακαλύψεις ότι είναι τόσο συμβατά όσο συμβατή είναι μια γραφομηχανή με μια τοστιέρα. 

• Κατά λάθος μπαίνεις σε μια ιστοσελίδα άσεμνου περιεχομένου, και εκεί που προσπαθείς να την κλείσεις γρήγορα, ο υπολογιστής κολλάει και εκείνη την ώρα μπαίνει στο γραφείο ο προϊστάμενος. 

• Εκεί που στέλνεις email στο συνεργάτη σου για να του πεις πόσο ηλίθιος είναι ο διαχειριστής του project, (υποσυνείδητα) κάνεις το λάθος να το στείλεις και στον ίδιο. 

• Το τεράστιο και ανεξήγητο τεχνικό πρόβλημα που παρέλυε τα πάντα ανακαλύπτεις μετά από τρεις ώρες σπάσιμο του νου και δοκιμασίας όλων των πιθανών και απίθανων λύσεων ότι είναι μια απλή χαλαρή σύνδεση στη καλωδίωση.

 

(δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΠΟΛΙΤΗΣ") 

Ορέστης Τριγγίδης 

www.cyprus-tube.com