Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και η Υγεία μας

Η σωστή χρήση αποτρέπει δυσάρεστες επιπτώσεις

Όλοι αναγνωρίζουμε ότι τη σήμερον ημέρα η καθημερινή πολύωρη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Πλέον, βλέπουμε ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται από μαθητές δημοτικού, μέχρι φοιτητές (όλων των κλάδων) και με τον καιρό βλέπουμε τη χρήση του Η/Υ να εισχωρεί όλο και σε περισσότερα εργασιακά περιβάλλοντα, στο σπίτι, στο γραφείο, αλλά και μαζί μας - όπου πάμε - φορητοί υπολογιστές, φορητές συσκευές κλπ. 

Με το πέρασμα του χρόνου και την ανάπτυξη της τεχνολογίας, όλο και περισσότερα πράγματα μπορούμε να κάνουμε με τον Η/Υ: να ακούσουμε μουσική, να δούμε ταινίες, να σερφάρουμε με τις ώρες στο διαδίκτυο, να παράξουμε εργασία, να μελετήσουμε εις βάθος ένα θέμα ή κάποιο μάθημα κλπ.

 Άρα, η εξάπλωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών – με την τεχνολογία να γίνεται όλο και πιο εύκολα προσιτή στις μάζες, συν τις αυξανόμενες εφαρμογές που έχουν τη δυνατότητα οι Η/Υ να κάνουν – όλα αυτά συντείνουν στο γεγονός να χρησιμοποιούμε τους Η/Υ περισσότερη ώρα, με ποικίλους διαφορετικούς τρόπους.

 Αυτό που ίσως δεν γνωρίζετε, είναι ότι η λανθασμένη χρήση του Η/Υ, μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του χρήστη. Όλοι μπορούν να αντιληφθούν ένα προφανή παράγοντα, ότι «πολλές ώρες μπροστά από την οθόνη πειράζει στα μάτια». Σας διαβεβαιώνουμε όμως ότι υπάρχουν επίσης πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία, όπως η στάση που καθόμαστε, η θέση των χεριών, ο εξαερισμός και ο φωτισμός του χορού, η κατάσταση των συσκευών του Η/Υ κ.α.

Ίσως δεν ακούτε συχνά για κάποιες παθήσεις να συνδέονται με τη χρήση Η/Υ όπως επιληψία, περιτονίτιδα,  τενοντίτιδα, και όλα αυτά με τη συνοδεία χρόνιων πόνων και παθήσεων.

 Αυτό το άρθρο εν μέρει θα σας πληροφορήσει και θα δώσει κάποιες συμβουλές. Σαν αρχή, να πούμε ότι καλό είναι όταν αγοράζετε κάποια συσκευή (ή και λογισμικό) για τον Η/Υ, να ανατρέχετε στο βιβλίο οδηγιών (σ.σ. εκείνο που συνήθως πετάμε πρώτο), στο κεφάλαιο με τις «προειδοποιήσεις για την υγεία κατά τη χρήση» («Health Risks»).

  

Η στάση σας και ο χειρισμός

 Η πολύωρη και έντονη χρήση των χεριών, ταλαιπωρεί τους τένοντες, τους ιστούς, το καρπό και τις αρθρώσεις των δακτύλων και των χεριών. Επίσης, η πολύωρη, άβολη και σφιχτή στάση των χεριών, εμποδίζει τη ελεύθερη κυκλοφορία του αίματος στα χέρια. Όλα αυτά, μπορούν να προκαλέσουν από ένα απλό μούδιασμα στα χέρια, μέχρι τενοντίτιδα, μέχρι... πολύ χειρότερα (διαβάστε εδώ την προσωπική ιστορία κάποιου παθόντα: http://www.666.com/ben/chronic-pain/account-at-dimension-x.html και  http://www.666.com/ben/chronic-pain/index.htm ). 

Πόνοι και πιασίματα στο σβέρκο μπορούν να προκληθούν από την παρατεταμένη χρήση του υπολογιστή. Οι λόγοι μπορεί να είναι η πολύωρη ακινησία, η κακή στάση του σώματος, αλλά ακόμη και η κακή θέση την χεριών και των καρπών μπορεί να συμβάλει, λόγω του τεντώματος και ταλαιπωρίας των μυών, τενόντων κλπ. 

Πώς να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε όλα αυτά; Να ένα εύκολο πράμα που μπορείτε να κάνετε: φροντίστε οι συσκευές του Η/Υ (οθόνη, ποντίκι, πληκτρολόγιο κλπ) που δουλεύετε, να τοποθετημένες με εργονομικό, βολικό προς εσάς, τρόπο και σε σωστές αποστάσεις από εσάς. 

Όταν αποφασίζετε να αγοράσετε ένα νέο υπολογιστή (ή νέες συσκευές Η/Υ), καλό θα είναι να αφιερώνετε λίγο χρόνο (και ίσως λίγο περισσότερο χρήμα), να διαλέγατε συσκευές που να είναι άνετες για σας στη χρήση, και εργονομικές. Παράδειγμα, όταν σκεφτείτε τη χρήση του ποντικιού (mouse), είναι μια απλή και εύκολη στο χειρισμό και γι’ αυτό προτιμάται και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο. Και όμως, παράγοντες όπως ο άβολος / σφικτός τρόπος κρατήματος και χειρισμού, πλήκτρα που πιέζονται δύσκολα, η κακή τοποθέτηση (όπου τα χέρια αναγκάζονται να τεντώνονται και να κάνουν μεγάλη κίνηση κάθε φορά για να φτάσουν το ποντίκι): όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν πόνους στον καρπό, και να επεκτείνονται μέχρι το πάνω μέρος του χεριού, μέχρι τον ώμο.

 Επίσης, οι οδηγίες των συσκευών περιέχουν χρήσιμες συμβουλές. Παράδειγμα, με την αγορά του νέου σας πληκτρολόγιου (keyboard) ή ποντικιού, κάπου θα βρείτε να αναγράφονται προειδοποιήσεις για την υγεία του χρήστη (συνήθως στο κάτω μέρος της συσκευής, ή στο βιβλίο οδηγιών). Καλό θα ‘ταν να ανατρέξετε και να τις διαβάσετε. Μιας και το πληκτρολόγιο συγκεκριμένα αποτελεί μια κύρια συσκευή επικοινωνίας με τον Η/Υ (άρα χρησιμοποιείται για πολλή ώρα), καλό θα ‘ταν επίσης να σκεφτείτε να επενδύσετε κάποια περισσότερα χρήματα για την αγορά ενός εργονομικού πληκτρολόγιου που να σας βολεύει.

  

Συμβουλές Χρήσης για Όλη την Ημέρα

 Πριν αρχίσετε να δουλεύετε στον υπολογιστή, κάντε μια μικρή προθέρμανση των χεριών σας, με το να σφίξετε τη γροθιά σας και με το να τεντώνετε γρήγορα τα δάχτυλά σας. Επαναλάβετε αυτή την άσκηση μερικές φορές, καθώς και όποτε νιώσετε ότι τη χρειάζεστε. Αφιερώστε λίγο χρόνο για να σιγουρευτείτε ότι έχετε πάρει μία άνετη στάση και ότι κανένα μέρος του σώματός σας δεν δέχεται κάποια πίεση ή πόνο. Κατά τη χρήση του υπολογιστή, προσπαθήστε να παρατηρήσετε εάν εμφανιστεί κάποια ενόχληση, ή κάτι σας εμποδίζει να εργαστείτε με άνεση. 

Όταν καθίσετε, η πλάτη σας πρέπει να ακουμπά καλά στην καρέκλα και τα πόδια σας να πατούν στο πάτωμα. Αποφύγετε, ή βγάλτε, ψηλοτάκουνα παπούτσια.

Το πληκτρολόγιο και το ποντίκι σας πρέπει να βρίσκονται στο ίδιο ύψος (περίπου στο ύψος του αγκώνα σας), κοντά το ένα με το άλλο, με το πληκτρολόγιο κεντραρισμένο μπροστά σας. Μην κρατάτε το ποντίκι σας σφιχτά, και μη χτυπάτε με δύναμη τα κουμπιά του πληκτρολογίου και του ποντικιού.

Τα χέρια σας πρέπει να πέφτουν άνετα από τους ώμους σας στα πλάγια, οι καρποί σας να είναι ίσιοι (ποτέ λυγισμένοι πίσω, μπροστά ή πλάγια) , και γενικά να έχετε τα χέρια και τα δάχτυλά σας σε μια φυσική, άνετη στάση. Καθώς δακτυλογραφείτε, τίποτα δεν πρέπει να πιέζει τους καρπούς σας, οπόταν μην τους ακουμπάτε σε σκληρές επιφάνειες, και βγάλτε / χαλαρώστε σφικτά ρολόγια.

Τοποθετείστε την οθόνη σας με τέτοιο τρόπο, ώστε τα πάνω μέρος της να είναι στο ίδιο ύψος με τα μάτια σας. 

Μικρά διαλείμματα κάθε μια ώρα (ή όποτε νιώσετε ότι το σώμα σας χρειάζεται διάλειμμα), συνιστώνται ανεπιφύλακτα. Αφιερώστε λίγο χρόνο στα διαλείμματα, και κάντε ελαφρό μασάζ στα δάχτυλα, στα χέρια, στους καρπούς, στο σβέρκο, και στους ώμους σας. Καθώς κάθεστε, τεντώστε τα πόδια σας και να γυρίστε τους αστραγάλους σας. Σηκωθείτε και περπατήστε για λίγο (π.χ. μέχρι τη μηχανή του καφέ) και δουλέψτε λίγο τη μέση σας. Και τώρα, επιτρέψτε μου θα σας δώσω (ευθέως) μια συμβουλή, η οποία όχι μόνο θα βελτιώσει τη ζωή σας, αλλά επίσης θα αποφύγετε μακροχρόνιες επιπλοκές: ΜΗΝ ΤΣΑΚΡΑΤΕ οτιδήποτε στο σώμα σας! Σοβαρά, σταματήστε να το κάνετε αυτή τη στιγμή, έστω και αν ΝΟΜΙΖΕΤΕ ότι σας κάνει καλό και σας ανακουφίζει. Ρωτήστε όποιο φυσιοθεραπευτή ή χειροπράκτη θέλετε και θα σας διαβεβαιώσει ότι αυτό είναι το χειρότερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε. Στην αρχή μπορεί να σας φαίνεται πολύ δύσκολο να κόψετε αυτή τη συνήθεια, οπόταν, εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε τεντώματα («stretching») στο σημείο που νιώθετε την παρόρμηση να το τσακρίσετε (σ.σ. μπορεί παρακαλώ κάποιος να μας πει ποια είναι η αντίστοιχη λέξη στην Κοινή Ελληνική;).

 

Η υγεία και η χρήση των Η/Υ είναι ένα θέμα που αφορά πολλούς από μας. Έχοντας κατά νου μερικές απλές κατευθυντήριες συμβουλές και πρακτικές, μπορούμε να αποτρέψουμε τις δυσάρεστες συνέπειες (σ.σ. ο υποφαινόμενος δεν κατάφερε να τις αποτρέψει. Αν θέλετε, μπορώ να σας συστήσω το χειροπράκτη μου). Στο επόμενο ΤΕΧΝΟ-ΠΟΛΙΣ θα επανέλθουμε με περισσότερα περί αυτού του θέματος.

 

Ορέστης Τριγγίδης

www.amalgamacy.info

(δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ. 1ο μέρος, Κωδικός άρθρου: 825769, 12/10/2008, Σελίδα: 42, εδώ)