Πονοκέφαλοι, Όραση, Επιληψία, Ξυρό δέρμα
Η οθόνη και τα μάτια σας
Ίσως να ακούγεται παράδοξο, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι οθόνες δεν είναι η αιτία για τα προβλήματα με την όραση κατά τη χρήση Η/Υ. Ενδέχεται ο χρήστης να έχει ήδη κάποιο πρόβλημα όρασης, ή με τα μάτια του, αλλά με τη χρήση Η/Υ απλά να το διαπιστώσει και λανθασμένα να θεωρήσει τον Η/Υ, ή την οθόνη ως υπαίτιους. Οπόταν, αν είστε (ή πρόκειται σύντομα να είστε νέος) χρήστης Η/Υ, καλό θα ήταν να επισκεφτείτε τον οφθαλμίατρό σας για έλεγχο. Αν διαπιστώσετε ότι χρειάζεστε να βάλετε, ή να αλλάξετε γυαλιά, ή φακούς, συνήθως οι οπτικοί ετοιμάζουν φακούς με επιπρόσθετη προστασία για τη χρήση Η/Υ και για την ακτινοβολία της οθόνης. Πολλοί οπτικοί προσφέρουν «στάνταρντ» αυτό το επιπρόσθετο, συνήθως δωρεάν. Ροτόντας τον οφθαλμίατρο και τον οπτικό σας, θα σας συμβουλεύσουν κάθε πόσο και πώς μπορείτε να ξεκουράζετε τα μάτια σας και κάθε πόσο και για πόση ώρα πρέπει να κάνετε διαλλείματα, καθώς και άλλες συμβουλές αναλόγως της περίπτωσής σας.
Μάτια που συχνά στεγνώνουν, ή χρειάζονται τρίψιμο κατά τη χρήση του Η/Υ, είναι πιο συνηθισμένο σε άτομα που χρησιμοποιούν φακούς επαφής. Αυτό εύκολα αντιμετωπίζεται αν αυξήσετε την υγρασία του δωματίου (ελέγξτε το κλιματιστικό σας και φροντίζετε να του κάνετε το σέρβις που χρειάζεται κάθε χρόνο) ή, αν προτιμάτε, υπάρχουν ειδικές συσκευές όπου ρυθμίζουν την υγρασία του αέρα στο χώρο σας («humidifier»). Εάν το πρόβλημα είναι συνεχές, τότε ο οφθαλμίατρός σας μπορεί να σας συστήσει ειδικές σταγόνες που διατηρούν την υγρασία στα μάτια, ή απευθυνθείτε στο φαρμακοποιό σας.
Η θέση και η κατάσταση της οθόνης μπορεί να κουράσει και (εν τέλει στο μέλλον) να βλάψει τα μάτια σας. Αν η οθόνη δεν είναι τοποθετημένη ακριβώς απέναντί σας, είναι θαμπή, μη βελτιστοποιημένη φωτεινότητα και αντίθεση χρωμάτων («contrast»), τρεμοπαίζει («flicker» - εάν είναι οθόνη τύπου CRT, δλδ «όπως τη λυχνία της τηλεόρασης») κλπ... όλοι αυτοί είναι υπαίτιοι παράγοντες.
Ο συχνός καθαρισμός της επιφάνειας της οθόνης σας (αλλά και των γυαλιών σας!) είναι απαραίτητος. Υπάρχουν ειδικά καθαρτικά υγρά και μαντιλάκια γι’ αυτή τη δουλειά, αλλά εγώ χρησιμοποιώ ελάχιστο καθαρό οινόπνευμα και μαλακό βαμβάκι.
Τέλος, φροντίστε το δωμάτιο που δουλεύετε να φωτίζεται επαρκώς, αλλά να μην υπάρχει αντικατοπτρισμός εξωτερικής φωτεινής στην οθόνη σας. Ακόμη, μπορεί να είναι πιο ωραία όταν βλέπετε ένα DVD με κλειστά φώτα, αλλά μην το κάνετε και όταν δουλεύετε.
Οθόνες τύπου TFT/LCD vs. CRT
Τα θετικά λοιπόν της TFT/LCD έναντι της CRT:
- Προφανές: είναι πολύ μικρότερη και ελαφρύτερη από την CRT. Εκτός από το ευνόητο όφελος, ότι καταλαμβάνει λιγότερο χώρο στο έπιπλο (άρα ο χρήστης μπορεί να αξιοποιήσει αυτόν το χώρο), το γεγονός ότι είναι ελαφριά και μικρή, δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να την προσαρμόσει εργονομικά -ακριβώς στα μέτρα του- πολύ πιο εύκολα. Αντιθέτως, μία οθόνη τύπου CRT, λόγω του όγκου και του βάρους της, εκτός το ότι η προσαρμογή της στο χώρο είναι δύσκολη, κατά τη μετακίνησή της ενδέχεται να ταλαιπωρήσει τη μέση και το σπόνδυλό σας. Και σκεφτείτε να μετακομίζετε ολόκληρο γραφείο με τριάντα υπολογιστές με CRT οθόνες (ακόμα μια αξιομνημόνευτη καλοκαιρινή ημέρα)... Η CRT δεν πρόκειται να γίνει ποτέ αισθητά μικρότερη, και αυτό είναι χάρος για τα μικρά γραφεία. (Μπορείτε όμως όταν χαλάσει να χρησιμοποιήσετε τη θήκη της για να κάνετε μία ωραία γυάλα για τα ψαράκια σας, ή γουμά για το κοτέτσι σας, ή σπιτάκι για το γάτο του γραφείου).
- Επειδή καταναλώνει λιγότερο ρεύμα (1/3 με 1/2 από ότι η CRT), εκπέμπει πολύ χαμηλότερη ακτινοβολία (ακτινοβολία ELF από 60 Hz με 75 Hz και VLF από 10kHz με 30kHz) και θερμότητα (δεν ξεχνώ κάτι καλοκαίρια χωρίς κλιματισμό στο γραφείο). Σίγουρα πιο ξεκούραστη στα μάτια (επειδή, επιπρόσθετα, η αντανάκλαση εξωτερικών φωτεινών πηγών είναι μειωμένη) και μειώνοντας έτσι τη ξηρότητα του δέρματος (ειδικά του προσώπου). Όσο αφορά το σε ποιο βαθμό οι εκπομπές ακτινοβολίας από τις οθόνες CRT ευθύνονται για επιπτώσεις στην υγεία, αυτό είναι ακόμη αμφιλεγόμενο.
- Οι φτηνές / παλαιότερες TFT/LCD δεν έχουν τόσο μεγάλη ευρεία γωνία ορατότητας, δηλαδή για να μπορεί κάποιος να δει καλά στην οθόνη πρέπει να κάθεται απέναντί της (αυτός που κάθεται δίπλα θα βλέπει σκούρα / αλλοιωμένα χρώματα). Ευτυχώς όμως που στις περισσότερες TFT/LCD που κυκλοφορούν τώρα στην αγορά αυτό δεν υφίσταται σε αποτρεπτικό βαθμό.
Νέα οθόνη;
Αν σκέφτεστε να αγοράσετε νέα οθόνη, γενικά να έχετε υπ’ όψη σας τα εξής:
- Όσο πιο μεγάλη, τόσο το καλύτερο, επειδή είναι πιο ξεκούραστο για τα μάτια. Μια άλλη γενικά «φτηνή» και έξυπνη λύση, είναι να ενώσετε δύο (ή και τρεις) οθόνες δίπλα-δίπλα και να τις βάλετε να δουλεύουν στον ίδιο υπολογιστή. Χρειάζεστε βέβαια (επιπλέον) κάρτα γραφικών σε Η/Υ που να υποστηρίζει αυτή τη διαρρύθμιση. Σε αυτή την περίπτωση, μπορείτε εύκολα να το δοκιμάσετε αυτό πηγαίνοντας Start -> Settings -> Control Panel -> Display -> Settings -> Advanced, και παίξτε με τις επιλογές σας. Όλα τα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα μπορούν έξυπνα να διαμοιράζουν εικονίδια και προγράμματα μεταξύ της ενιαίας επιφάνειας εργασίας των τριών οθόνων. Παράδειγμα, μπορείτε στη μια οθόνη να έχετε ένα φύλλο εργασίας της Excel και στην άλλη τις ιστοσελίδες, ή streaming τηλεοπτικά προγράμματα.
- Οι TFT / LCD τύπου οθόνες («επίπεδες»), είναι πιο ξεκούραστες και εκπέμπουν πολύ λιγότερη ακτινοβολία από τις «παραδοσιακές» οθόνες τύπου CRT. Ήδη, τώρα θα δυσκολευτείτε να βρείτε μαγαζιά που να (επιδιώκουν να) πουλούν CRT. Επίσης, οι LCD παράγουν πολύ λιγότερη θερμότητα και εκπέμπουν πολύ λιγότερη ακτινοβολία από τις οθόνες CRT.
- Εάν είστε από τους (λίγους) εναπομείναντες που ακόμη χρησιμοποιούν οθόνη τύπου CRT, τότε, για αυτούς τους λόγους (συν αυτούς που θα αναφέρουμε πιο μετά), ανεπιφύλακτα σας συνιστούμε να επενδύσετε σε μία οθόνη LCD / TFT της προκοπής.
- Και οι τιμές πέφτουν συνεχώς. Γενικά όμως, αγοράζετε την ποιότητα που πληρώνετε, και τα toys for big girls and boys στοιχίζουν το ανάλογο.
- Η ταπεινή άποψη του υποφαινόμενου. Προσωπικά το πρώτο πράμα που λέω όταν επισκέπτομαι ένα χώρο, ή ένα γραφείο και βλέπω ότι ακόμα έχουν οθόνες CRT, είναι «πετάξετε τες και αγοράστε οθόνες της προκοπής». Φυσικά η γνώμη του καθενός επί του θέματος είναι μεν υποκειμενική, αλλά εγώ θεωρώ απαράδεχτο το γεγονός ότι υπάρχουν γραφεία που εξακολουθούν να έχουν CRT οθόνες για τους υπαλλήλους τους. Επίσης, πλέον δεν είμαι εις θέση να κάθομαι μπροστά από οθόνες CRT, μετά από λίγη ώρα δεν αισθάνομαι καλά. Μπορεί να επηρεάζεται η αντίληψή ή η ευαισθησία μου λόγω της προκατειλημμένης άποψης που έχω για τις οθόνες CRT, αλλά ειδικά όταν πλησιάζω το κεφάλι μου πίσω από αυτές (όπου η ακτινοβολία εκπέμπετε περισσότερο), δεν νιώθω καθόλου καλά. Οπόταν, εκτός αν έχετε συγκεκριμένες επαγγελματικές / προσωπικές ανάγκες (π.χ. χρειάζεστε μια πανάκριβη Silicon Graphics CRT οθόνη, ή αν είστε φανατικός gamer και ήδη ξοδέψατε το υστέρημά σας για να αγοράσετε μια ακριβή οθόνη CRT χρόνια πριν), νομίζω είναι προφανές το τι σας συστήνω.
Πονοκέφαλοι
Εάν είστε χρήστης οθόνης τύπου CRT, τότε η συνεχής σάρωση («refreshing») και το «τρεμόπαιγμα» («flicker») ενδέχεται να προκαλέσουν πονοκεφάλους. Υπάρχουν μεν ειδικά φίλτρα τα οποία μετριάζουν την κατάσταση, αλλά, όπως είπαμε, πολύ καλύτερα θα ήταν να επενδύσετε σε μία νέα οθόνη τύπου TFT / LCD. Ένα πιο εύκολο μέτρο που μπορείτε να εφαρμόσετε σε μία οθόνη τύπου CRT, ώστε να μετριάσετε τα συμπτώματα, είναι να αυξήσετε το refresh rate, στα 72 Hz και άνω (δεξί κλικ στο Desktop -> Settings -> Advanced -> Monitor). Βέβαια, εάν η οθόνη (σε συνάρτηση των δυνατοτήτων του υπολογιστή σας και της κάρτας γραφικών σας), είναι παλιά και δεν υποστηρίζει ψηλά refresh rates, τότε απλά δεν αξίζει τον κόπο...
Οι πονοκέφαλοι είναι συνηθισμένο φαινόμενο που όμως οι Η/Υ δεν είναι πάντοτε οι αποκλειστικά απευθείας υπαίτιοι, αλλά είναι συνδυασμένο αποτέλεσμα όλων αυτών που αναφέραμε πιο πριν (καθώς και στο προηγούμενο τεύχος), δηλαδή κακές συνήθειες χρήσης, όπως: η λανθασμένη στάση του σώματος, ο ανεπαρκής φωτισμός, προβλήματα της οθόνης και φυσικά, οι πολλές ώρες αδιάκοπης χρήσης. Ίσως οι πονοκέφαλοι να οφείλονται σε άγχος ή σε κάτι άλλο που σας απασχολεί;
Ξηρό δέρμα
Είναι πιο συνηθισμένο να νιώσουμε ξηρό ή τραχύ το δέρμα του πρόσωπό μας, παρά άλλο μέρος του σώματός μας. Οι αιτίες δεν μας είναι άγνωστες, όπως ήδη αναφέραμε: Η ξηρότητα του αέρα είναι ο ένας λόγος (όπως επίσης αναφέραμε προηγουμένως το πώς μπορείτε να ρυθμίσετε την υγρασία του χώρου σας) και ο στατικός ηλεκτρισμός που μπορεί να υπάρχει στο δωμάτιο που δουλεύετε, όχι τόσο από τον Η/Υ και την οθόνη, αλλά από άλλα υλικά όπως μοκέτες κλπ. Βέβαια, επαναλαμβάνουμε ότι οι οθόνες τύπου CRT παράγουν πολύ περισσότερη θερμότητα από τις οθόνες τύπου TFT / LCD.
Επιληψία
Κρίση επιληψίας μπορεί να προκληθεί από την ευαισθησία που μπορεί να έχει ένα άτομο στις γρήγορες εναλλαγές χρωμάτων και φωτός. Στατιστικά, ένας στους δέκα χιλιάδες έχουν αυτήν την ευαισθησία, σε διάφορους βαθμούς. (σημ.: άσχετο με το θέμα, αλλά οφείλουμε να πούμε ότι ένα επιληπτικό άτομο είναι απόλυτα φυσιολογικό και η κατάστασή του δεν πρέπει να τυγχάνει καμίας διάκρισης. Η επιληψία δεν είναι μεταδοτική).
Η επιληψία κατά τη χρήση Η/Υ μπορεί να παρατηρηθεί όταν ο χρήστης παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια με πολύ γρήγορες εναλλαγές εικόνας, χρωμάτων και φωτός κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Γι’ αυτό το λόγο, όλοι οι κατασκευαστές ηλ. παιγνιδιών συμπεριλαμβάνουν προειδοποιήσεις για την περίπτωση επιληψίας κατά τη διάρκεια του παιγνιδιού και συμβουλεύουν με την πρώτη αδιαθεσία και συμπτώματα (ζαλάδα, πονοκέφαλος, αδιαθεσία / τάση λιποθυμιάς / εμετού κλπ) ο χρήστης να σταματά ΑΜΕΣΩΣ να παίζει το παιχνίδι και να συμβουλευτεί κάποιο γιατρό. Αν τύχει να βρεθείτε κάπου όπου κάποιος περνά κρίση επιληψίας, ΔΕΝ πρέπει να τον ακουμπήσετε, αλλά απομακρύνετε οποιαδήποτε αντικείμενα από γύρο του που μπορεί να χτυπήσει, αφήστε τον να εκτονωθεί και συνάμα καλέστε ιατρική βοήθεια.
Επιληψία είναι πιο ασυνήθιστο να παρατηρηθεί κατά την κανονική χρήση του Η/Υ – όπως και να ‘χει όμως, γνωρίζετε τώρα τι είναι και τι πρέπει να κάνετε σε τέτοια περίπτωση.
Όσο αφορά δε τις οθόνες τύπου CRT, η συνεχής σάρωση («refresh») και το «τρεμόπαιγμα» («flicker») ενδέχεται να προκαλέσουν επιληψία. Μπορείτε να μετριάσετε την πιθανότητα κρίσης επιληψίας με το να αυξήσετε το refresh rate στα 72 Hz και άνω (δεξί κλικ στο Desktop -> Settings -> Advanced -> Monitor), εφόσον υποστηρίζεται από τον Ηλ. Υπολογιστή σας...
Εγκυμοσύνη
Κατά καιρούς βγαίνουν διάφορα αποτελέσματα μελετών ότι η ακτινοβολία που εκπέμπουν οι οθόνες και οι άλλες συσκευές του Η/Υ ενδέχεται να προκαλέσουν ανωμαλίες κατά την εγκυμοσύνη και τη γέννα. Νοουμένου ότι δεν έχετε οθόνη τύπου CRT, η ακτινοβολία που εκπέμπεται από αυτές τις συσκευές του Η/Υ είναι πολύ πιο κάτω από τα όρια κινδύνου και αυτή είναι μέχρι τώρα η επικρατούσα άποψη. Επιπλέον, όλες οι πρόσφατες οθόνες CRT, οι κατασκευαστές τους υποχρεούνται να τηρούν διάφορα πρότυπα «Χαμηλής Ακτινοβολίας» («Low Radiation capabilities and compliance with standards» κοκ) και τα επίπεδα εκπομπών είναι επίσης χαμηλά. Άρα καλό είναι σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης, να λαμβάνουμε υπ’ όψη και άλλες πηγές ακτινοβολίας, όπως διαρροές από φούρνους μικροκυμάτων και άλλες ηλεκτρικές συσκευές γύρω μας.
Είναι απόλυτα κατανοητό ότι όλα αυτά που αναφέρονται να ανησυχήσουν μια έγκυο γυναίκα, η οποία λαμβάνει υπόψη της έστω και την πιο μικρή πιθανότητα που ενδέχεται να επηρεάσει την υγεία του παιδιού αλλά και τη δική της. Μια επίσκεψη στο γιατρό θα ήταν επιθυμητή, μιας και το άγχος που προκαλείται μπορεί να είναι που θα επηρεάσει αρνητικά την υγεία και όχι η ακτινοβολία.
Άγχος
Το άγχος που προκαλεί στον άνθρωπο, άμεσα ή έμμεσα, η χρήση Η/Υ είναι ένα τεράστιο θέμα από μόνο του, το οποίο σίγουρα απασχολεί την επιστημονική κοινότητα όλο και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια, όπου η χρήση του Η/Υ αυξάνεται ραγδαία. Αξίζει όμως να κάνουμε μία αναφορά. Το άγχος μπορεί να επιφέρει στην υγεία μας ένα εύρος από επιπτώσεις, πολλές παρόμοιες και συνδεόμενες με αυτά που ήδη αναφέραμε. Δεν μπορούμε να συμβουλέψουμε κάτι παραπάνω, παρά να προσπαθήσετε να πάρετε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές από αυτά που ήδη ειπώθηκαν για τη χρήση του Η/Υ, να οργανώνετε τη δουλειά σας και το χώρο εργασίας σας.
Τα αποτελέσματα των πιο πρόσφατων επιστημονικών ερευνών επί αυτού του θέματος εισηγούνται ότι το καλύτερο που έχετε να κάνετε για να μετριάσετε τις επιπτώσεις του άγχους που οφείλονται από τη χρήση του Η/Υ, είναι να οργανώσετε τα δεδομένα σας και τις δουλειές που έχετε να κάνετε στον ηλ. υπολογιστή, όσο καλύτερα γίνεται. Παράδειγμα: οργανώστε, σβήστε και απαντήστε σε όλα τα email σας. Οργανώστε τα σε folder, κατηγορίες και ιεραρχήστε τα. Σβήστε όσα δεν χρειάζεστε πλέον. Οργανώστε τις επαφές σας (contact) σας. Καθαρίστε όλα τα αχρείαστα πράγματα από το desktop σας. Οργανώστε τα πάντα μέσα στο My Documents. Βάλτε πρόγραμμα: ποια είναι η ώρα που θα ελέγξετε το email σας; Ποια είναι η ώρα που θα ελέγξετε τις ειδήσεις από την ιστοσελίδα του Χ; Τι θα κάνετε στο διάλειμμά σας ώστε να μην έχετε εκκρεμότητες στον Η/Υ; Πότε επιτέλους θα πάρετε backup τα δεδομένα σας, ώστε να σας φύγει η έγνοια ότι μπορεί να καταστραφεί ο σκληρός σας δίσκος από βλάβη στο ηλεκτρικό δίκτυο από μια καταιγίδα;
(δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ. 2ο μέρος, Κωδικός άρθρου: 827259, 19/10/2008, Σελίδα: 52, εδώ)
Ορέστης Τριγγίδης
orestis@tringides.com | http://tringides.blogspot.com | http://ITslavery.blogspot.com | www.amalgamacy.info
No comments:
Post a Comment